Rüzgar
“Saha durumunu analiz etmeye yönelik bütünsel bir yaklaşım, en uygun sahayı, en optimal türbini seçmenize ve en düşük maliyetle enerji elde etmenize yardımcı olur.”
SANTRAL SAHASI DEĞERLENDİRME
Mevcut kaynak haritalarına ve verilerine dayalı ön rüzgâr potansiyeli değerlendirmesi ya da RES yatırımı için ilgilenilen proje sahasının rüzgâr potansiyeli, ulaşım, mülkiyet, elektrik ve inşaat altyapısı bakımından teknik ön değerlendirmesi yapılarak, proje geliştirilmesine uygunluk bakımından karar oluşturulmasına esas olacak raporlar düzenlenir. TÜRKSOY E.M.D. dünya çapında sahip olduğu 30 yıllık bilgi birikimi ve tüm Türkiye genelinde sahip olduğu tecrübesiyle hem zaman hem de maddi israfın önüne geçilmesinde yatırımcılara daha fikir aşamasından itibaren destek olmaktadır.
ÖLÇÜM
Yatırım kararı için en belirleyici faktör rüzgâr verisidir. TÜRKSOY E.M.D. proje sahasını en doğru biçimde analiz etmek üzere istasyon adedi, konumları ve ölçüm yüksekliklerini belirler. TÜRKSOY E.M.D. güçlerin ayrılığı ilkesine dayalı olarak, ölçüm sistemi satışı yapmamaktadır. Bu doğrultuda kurulacak ölçüm sistemlerinin imalat, kurulum ve işletmesini tüm imalatçı ve tedarikçilerden bağımsız olarak ilgili standartlara ve uluslararası tavsiyelere uygunluk bakımından denetler ve raporlamalarını gerçekleştirir.
Rüzgâr verisinin sağlıklı biçimde toplanmasını, istasyonda yaşanabilecek arıza v.b. problemleri en kısa sürede tespit ederek, veri kaybını asgari düzeyde tutmak üzere ölçüm istasyonlarının takibi ve veri sağımı tarafımızdan gerçekleştirilmektedir. Gerekli görüldüğü zaman rutin bakımlara ek olarak acil servis gönderilmesi için proje sahibine bilgi verilmektedir. Ham ve düzenlenmiş veriler aylık olarak analiz raporlarıyla birlikte proje sahibine sunulmaktadır.
VERİ ANALİZİ & KORELASYON
Bir rüzgâr santralinin ekonomik uygulanabilirliği değerlendirilirken dikkate alınacak en önemli parametre öngörülen uzun-dönem ortalama rüzgâr dağılımıdır. Bu, rüzgâr santrali kurulması düşünülen bölgede yapılan ölçümlerle sayısal modelleme birlikte kullanılarak belirlenir. Proje sahasında kaydedilen tüm veriler kapsamlı bir kalite kontrol aşamasından geçirilerek, arıza, buzlanma v.b. nedenlerden kaynaklanan bozuk veriler teker teker ayıklanır. Saha gözlemlerindeki bu tür kayıpları minimize etmek için ilgileşim ve benzeri çeşitli istatistik-meteorolojik yöntemler yardımıyla kayıp veriler tamamlanmaya çalışılır. Bunun sonucunda ortalama rüzgâr şiddeti, frekans dağılımı, sektörel ve genel Weibull dağılım parametreleri, rüzgâr gülü, enerji gülü, optimum rüzgâr yönü, aylık ve gün içerisinde saatlik değişim, düşey rüzgâr profili, türbülans yoğunluğu, ekstrem rüzgârlar ve hava yoğunluğu gibi parametreler belirlenir. Bunlar ışığında proje sahasının iklim koşullarına uygun olabilecek türbin sınıfları ve optimum kule yükseklikleri belirlenir.
Belirlenecek uzun-dönem ortalama rüzgâr şiddeti değeri için yüksek bir güvenilirlik tesis etmek amacıyla santral bölgesinde yapılacak gözlemlerle yakın civarda bulunan bir meteoroloji istasyonundan alınacak veya yukarı atmosfer kaynaklı veri birlikte kullanılır. Eş zamanlı veriden elde edilen transfer fonksiyonları geçmiş dönem referans veriye uygulanarak, santral kurulması düşünülen bölgenin uzun dönem rüzgâr verisi elde edilmiş olur. Bu konuda en gelişmiş teknik ve yöntemler karşılaştırmalı olarak (Lineer regresyon, Matrix korelasyon, Matrix Weibull Fit Transform, Rüzgâr endeksi, Yapay Sinir Ağı v.b.) kullanılmaktadır.
MİKROKONUŞLANDIRMA
Santral sahası sınırları dahilinde verimli konumların kolayca görülebileceği bir rüzgâr enerjisi potansiyeli haritası hazırlanır. Teknik altyapı, maliyet, mülkiyet ve çevresel faktörler de dikkate alınarak, türbinlerin birbirleri üzerinde oluşturdukları iz bölgesi kayıpları minimum düzeyde kalacak şekilde santral sahası içerisindeki mikro-konuşlandırma tasarımı yapılır. En yüksek verimi alacak şekilde optimum türbin yerleşimi tasarlanırken sadece üretim miktarı değil, türbinlerin teknik açıdan çalışabilme sınırlarının da dikkate alınmasına büyük önem verilmektedir.
SAHAYA UYGUNLUK
Rüzgâr türbinleri belirli uluslararası standartlara (IEC 61400-1) göre tasarlanıp, sertifikalandırılmaktadır. Proje sahasının iklim yapısı, efektif türbülans yoğunluğu, ekstrem rüzgâr durumu, eğik akış, hava yoğunluğu gibi parametreler incelenerek, projede kullanılacak rüzgâr türbinlerinin sertifikasyonunun saha koşullarına uygunluğu analiz edilir. TÜRKSOY E.M.D. bu konuda en ileri düzey metotları ve yazılımları geliştirmekte, hesaplamaları da bunlar yardımıyla gerçekleştirmektedir.
MEKANİK/ELEKTRİK KURULU GÜÇ OPTİMİZASYONU
Mevcut yönetmelikler çerçevesinde, ulusal şebekeye lisansta belirtilen nominal elektrik gücünden fazlasını vermemek kaydıyla daha yüksek kurulu güçte bir santral kurma ve bu şekilde santralden elde edilecek yıllık enerji üretimini maksimize etmek mümkündür. Böyle bir yatırımın kararını vermek için santralin belirli bir verimin (kapasite faktörü) altına düşmeden çalışabileceği optimum artırılmış kurulu gücün belirlenmesi gerekmektedir. TÜRKSOY E.M.D. geliştirdiği yazılım (OCO: Over Capacity Optimizer) aracılığıyla hem farklı rüzgâr koşulları hem de çeşitli işletme şartları için optimum kurulu gücün belirlenmesi konusunda danışmanlık hizmetleri vermektedir. Bu çalışma hem işletmede olan, hem de yeni kurulacak santraller için yapılabilmektedir.
ENERJİ ÜRETİMİ
Belirlenen rüzgâr türbinleri için uygun kule yükseklikleri seçilerek, Rüzgâr Atlası (WAsP) metodu ve/veya Hesaplamalı Akışkanlar Dinamiği (CFD) tabanlı yazılımlar kullanılarak, sayısal modelleme ile türbin noktaları için rüzgâr istatistikleri hesaplanır. Bunlarla birlikte söz konusu konum için hesaplanacak hava yoğunluğuna karşılık gelen türbin güç eğrileri kullanılarak, türbinlerin tek tek ve bir arada üretecekleri toplam enerji miktarları hesaplanır. Bu hesaplamalarda, santral bölgesindeki akış değişimleri ve iz bölgesi etkileri de dikkate alınmaktadır. Bir rüzgâr santralinde gözlenebilecek (emre amadelik, elektrik, yüksek rüzgâr histerisi, şebeke v.b.) çeşitli kayıplar dikkate alınarak santralin uzun dönem ortalama net enerji üretimi belirlenir. Rüzgâr santralinin en verimli ve en ekonomik biçimde işletilebilmesinin yanı sıra, en yüksek enerji üretimini verecek rüzgâr türbininin belirlenmesine yardımcı olacak karşılaştırmalı tablolar hazırlanır.
ÇEVRE ETKİ DEĞERLENDİRMESİ
Bir rüzgâr çiftliği için izin almak, çevre üzerindeki potansiyel etkilerinin tanımlanmasını ve mertebelerinin belirlenmesini gerektirir.
ÇED izni alma ve çevresel etkileri azaltma stratejilerini desteklemek için sektördeki en gelişmiş araçlarımız ve deneyimimiz sayesinde gerekli analizleri yaparak, gerektiğinde etki azaltma stratejileri ve optimizasyon çözümleri sunarak, Rüzgâr Enerji Santralinin çevre üzerindeki etkilerinin kabul edilebilir düzeylerde kalacağını gösteren inceleme ve değerlendirmeleri gösteren raporlar hazırlanır. Hazırlanan rapor şunları içermektedir:
Santral yakınında yer alan konutlar gibi gürültüye duyarlı yerlerde gürültü etkisinin belirlenmesi için yerleşik ülkeye özgü hesaplama modellerini kullanarak rüzgâr santrali projesinin gürültü seviyeleri hesaplanır, gerektiğinde türbin yerleşimi etkileşimli olarak ayarlanır ve ilgililer için belgeler oluşturulur.
Orografi ve coğrafi koşulları dikkate alarak, türbinlerin çalışma saatlerini, rüzgâr yönlerini ve aylık güneşlenme olasılıklarını göz önünde bulundurarak gölge etkisini doğru bir şekilde hesaplayarak, gölge etki haritaları oluşturulur
Reseptörlerin ne zaman gölge aldığını ve kabul edilebilir düzeye indirmek için türbinlerin ne zaman kapatılması gerekeceğini gösteren bir gölge takvimi oluşturulur.
Rüzgâr türbinleri izin verilen gölge etkisini aşarsa, her türbin için hesaplanan takvim doğrudan RES’lerin kontrol sistemlerine aktarılabilir ve bu sistemlerde uygulanabilir.
RES’lerin görünürlüğünü arazideki herhangi bir noktadan hesaplanır ve raporlanır. Rüzgâr çiftliklerinin kümülatif görsel etkisinin yanı sıra, radarlar için RES’lerin görünmezliğine ilişkin bir planlama haritası da hesaplanabilir.
BELİRSİZLİK VE AŞMA OLASILIĞI
Rüzgâr ve enerji üretim fizibilitesi çalışmalarında atılan her adımda; yapılan ölçümlerde ve her hesaplamada birtakım belirsizlikler bulunmaktadır. TÜRKSOY E.M.D. bu konularda en gelişmiş know-how’a sahip olup, belirsizlik analizlerinin neredeyse tamamını kabullere değil; hesaplamalara dayalı olarak yapmaktadır.
Belirsizlikler her bir ölçüm istasyonu için ayrı analiz edilmekte, birden fazla istasyon olması durumunda ilgili ölçüm istasyonuna bağlantılı türbinler için ayrı ayrı ele alınmaktadır. Belirsizlikler mümkün olduğunca enerji boyutunda hesaplanmakta, sadece rüzgâr ölçümleri ile ilgili olanlar hız boyutunda değerlendirilmektedir.
Rüzgârın yıldan yıla, 10ar yıllık ve 20şer yıllık dönemlerdeki değişkenliği Monte-Carlo simülasyonu vasıtasıyla test edilmekte ve hesaplanan değişinti katsayıları kullanılarak 1, 10 ve 20 yıllık dönemler için %50, %75, %84 ve %90 aşma olasılıklı rüzgâr şiddeti, net enerji üretimi, kapasite faktörü gibi büyüklükler hesaplanarak, raporlanmaktadır.
12×24 Üretim Analiz tabloları uzun dönem ortalama veya temsili bir yıl için hazırlanarak, rapora eklenir.
RÜZGÂR VE ENERJİ ÜRETİM FİZİBİLİTESİ RAPORU HAZIRLAMA (YATIRIMCI VE BANKA)
TÜRKSOY E.M.D. tarafından hazırlanan ve yukarıda anlatılan analiz, değerlendirme, tasarım ve hesaplamaları içeren hem kapsamlı hem de şeffaf rüzgâr ve enerji üretim fizibilitesi raporları, yatırımcıların ve finansörlerin yatırım kararına dair değerlendirmelerine esas oluşturmaktadır.
TİPİK İÇİNDEKİLER TABLOSU‘nu buradan görüntüleyebilirsiniz.
SÖZLEŞME DANIŞMANLIĞI
Bir RES yatırımındaki en önemli unsur rüzgâr türbinleridir. Bu sadece enerji üretimi ve türbin fiyatı ile sınırlı olmayıp, satış ve ödeme şartları, santralin inşaatı, elektrik sisteminin yapımı, şebekeye bağlantı, montaj ve teslim şartları yanı sıra işletme ve bakım şartlarını da içermekte, verilen garantiler ve uygulanabilecek ceza-i müeyyidelerin detayları büyük önem arz etmektedir. TÜRKSOY E.M.D. sahip olduğu birikim ve deneyimle bu konuda yatırımcılara danışmanlık hizmetleri sunmaktadır.